PHẪU THUẬT CẮT THỂ CHAI
Phẫu thuật cắt thể chai là gì?
Cắt thể chai được sử dụng để điều trị động kinh mất trương lực (atonic seizure, còn gọi là drop attack: các cơn ngã do mất trương lực) hoặc cơn tăng trương lực (tonic seizure). Thể chai là bó sợi thần kinh kết nối hai bán cầu não. Phẫu thuật này nhằm ngăn ngừa sóng động kinh lan từ bán cầunão bên này sang nửa còn lại, thực hiện bằng cách cắt toàn bộ hoặc một phần thể chai.
Cắt thể chai không loại bỏ hoàn toàn các cơn động kinh, nhưng nó giúp ngăn ngừa sóngđộng kinh ảnh hưởng đến toàn bộ não bộ và các cơ ở cả hai bên cơ thể. Sau phẫu thuật cắt thể chai, cơn động kinh vẫn có thể ảnh hưởng đến các cơ ở một bên cơ thể, nhưng trương lực cơ ở bên còn lại vẫn sẽ được duy trì, giúp giảm các cơn ngã do mất trương lực hoặc tăng trương lực, từ đó giảm nguy cơ chấn thương do ngã.
Mặc dù bệnh nhân có thể gặp phải những thay đổi nhỏ ở một số chức năng nhất định sau khi phẫu thuật cắt thể chai, nhưng nhìn chung phẫu thuật này không ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bệnh nhân.
Bệnh nhân nào có thể hưởng lợi từ phẫu thuật cắt thể chai?
Phẫu thuật cắt thể chai được coi là một lựa chọn cho bệnh nhân bị động kinh mất trương lực không kiểm soát được bằng thuốc (được gọi là động kinh kháng thuốc). Phẫu thuật này cũng có thể được sử dụng để điều trị các loại động kinh toàn thể khác, và có thể giúp rút ngắn thời gian của cơn động kinh.
Phẫu thuật cắt thể chai được thực hiện như thế nào?
Bệnh nhân được gây mê toàn thân. Một vết rạch được thực hiện trên da ở đỉnh đầu và một phần nắp sọ được mở ra. Bác sĩ phẫu thuật sử dụng kính vi phẫu, nhẹ nhàng tách hai bán cầu não, cắt 2/3 trướchoặc toàn bộ thể chai. Sau đó, phần nắp sọ được mở ra sẽ được đặt trở lại, cố định bằng nẹp vít, và vết rạch da được đóng lại.
Trong một số trường hợp, phẫu thuật cắt thể chai được thực hiện theo hai giai đoạn: cắt 2/3 trước thể chai, để lại phần sau của thể chai để hai bán cầu não có thể kết nối, chia sẻ một số thông tin. Nếu cơn động kinh vẫn tiếp diễn, có thể mổ lần thứ hai để cắt phần còn lại của thể chai.
Những điều cần lưu ý
Vào ngày phẫu thuật và hậu phẫu
Vào ngày phẫu thuật cắt thể chai, bệnh nhân sẽ được gây mê toàn thân. Sau mổ, bệnh nhân sẽ được theo dõi tại Đơn vị chăm sóc đặc biệt (ICU) trong ngày đầu tiên sau phẫu thuật. Sau đó, sẽ được chuyển đến khoa ngoại thần kinh để tiếp tục phục hồi trong vài ngày nữa, thường bệnh nhân sẽ được xuất viện sau 5-7 ngày.
Các triệu chứng sau đây có thể xảy ra sau khi cắt thể chai: tê ở vết mổ, buồn nôn, cảm thấy mệt mỏi hoặc chán nản, đau đầu, khó nói, khó nhớ lại sự vật, khó tìm từ ngữ để diễn đạt, yếu tay chân, mất cảm giác, hoặc thay đổi tính cách. Nhưng thông thường các triệu chứng này thường sẽ tự hết và không ảnh hưởng đến cuộc sống của bệnh nhân sau này.
Sau xuất viện
Bệnh nhân sẽ dần dần có thể thực hiện các hoạt động bình thường trong vài tuần sau mổ và có thể trở lại trường học sau hai đến bốn tuần sau phẫu thuật. Thuốc chống co giật thường sẽ được tiếp tục không thay đổi sau mổ.
Phẫu thuật cắt thể chai giúp giảm 70-90% số cơn co giật toàn thể ở hầu hết bệnh nhân. Khoảng 12% bệnh nhân hết hoàn toàn các cơn động kinh sau mổ, và tỷ lệ hết hoàn toàn các cơn mất trương lực (drop attacks) đạt khoảng 50-75%.
BS. Trương Văn Trí dịch
Tài liệu tham khảo:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36929636/
