TIÊM KHỚP LIÊN MẤU CỘT SỐNG ĐIỀU TRỊ ĐAU LƯNG

TIÊM KHỚP LIÊN MẤU CỘT SỐNG LÀ GÌ

Khớp liên mấu cột sống là một khớp rất nhỏ (kích thước bằng ngón tay cái) nằm giữa hai đốt cột sống. Chúng kết nối các đốt sống và giúp cột sống di chuyển mỗi khi cử động. Chúng được đặt tên dựa trên các đốt sống mà chúng kết nối. Các khớp liên mấu có thể bị đau do viêm, chấn thương hoặc áp lực cơ học tác động lên lưng. Tiêm steroid vào khớp liên mấu ở cổ, ngực hoặc thắt lưng có thể giúp giảm cơn đau. Đau khớp liên mấu là nguyên nhân gây đau ở 67% bệnh nhân bị đau cổ, 48% bệnh nhân bị đau cột sống ngực và 45% bệnh nhân bị đau thắt lưng dưới. Tiêm khớp liên mấu được thực dưới X-quang hoặc siêu âm.

QUY TRÌNH TIÊM

Bệnh nhân nằm sấp trên bàn và vùng da ở vùng cần điều trị được sát trùng.

Bác sĩ gây tê một vùng da nhỏ bằng thuốc gây tê.

Bác sĩ dùng X-quang hoặc siêu âm để hướng kim vào khớp. Sau đó, một hỗn hợp nhỏ thuốc gây tê và thuốc chống viêm (cortisone) được tiêm chậm vào khớp.

Bản thân mũi tiêm chỉ mất vài phút, nhưng toàn bộ quy trình thường mất từ ​​mười lăm đến ba mươi phút. Sau khi thực hiện thủ thuật, bệnh nhân thường nghỉ ngơi tại khu vực chờ trên bàn trong khoảng hai mươi đến ba mươi phút. Bệnh nhân có thể giảm đau trong vài giờ đầu sau khi tiêm, hoặc cũng có thể không thấy giảm đau, điều này tùy thuộc vào việc các khớp được tiêm có phải là nguồn gốc gây ra cơn đau cho bệnh nhân hay không. Đôi khi, bệnh nhân có thể cảm thấy tê bì hoặc có cảm giác hơi yếu chân hoặc có cảm giác lạ lẫm ở phần lưng trên hoặc chân trong vài giờ sau khi tiêm. Vào ngày tiêm, bệnh nhân được khuyên tránh thực hiện bất kỳ hoạt động gắng sức nào. Bệnh nhân có thể nhận thấy cơn đau tăng nhẹ trong vài ngày sau khi tiêm (do thuốc tê hết tác dụng và corticoid chưa phát huy hiệu quả). Nếu vùng tiêm không thoải mái trong hai đến ba ngày đầu sau khi tiêm, việc chườm đá hoặc chườm lạnh vào vùng tiêm thường sẽ giúp giảm đau.

Nếu các khớp mặt được điều trị là nguồn gốc của cơn đau, bệnh nhân có thể bắt đầu nhận thấy cơn đau giảm dần từ hai đến năm ngày sau khi tiêm. Tỷ lệ thành công khoảng 60-70%. Nếu không có cải thiện nào xảy ra trong vòng mười ngày sau khi tiêm, thì khả năng giảm đau lưng là rất thấp và có thể cần phải làm thêm các xét nghiệm để chẩn đoán chính xác cơn đau của bệnh nhân.

Bệnh nhân có thể tiếp tục dùng thuốc giảm đau thông thường sau khi thực hiện thủ thuật, ngoại trừ việc hạn chế dùng thuốc giảm đau trong vòng bốn đến sáu giờ đầu sau khi tiêm để thông tin thu được về hiệu quả của mũi tiêm trong việc giảm đau là chính xác. Bệnh nhân vẫn có thể kết hợp vật lý trị liệu hoặc xoa bóp sau khi tiêm.

Vào ngày sau khi thực hiện thủ thuật, bệnh nhân có thể trở lại các hoạt động thường ngày của mình. Khi cơn đau đã được cải thiện, nên bắt đầu tập thể dục và hoạt động thường xuyên ở mức độ vừa phải. Ngay cả khi cơn đau đã giảm đáng kể, vẫn cần tăng dần các hoạt động trong vòng một đến hai tuần để tránh cơn đau tái phát.

Nếu thủ thuật tiêm khớp liên mấu có hiệu quả trong việc làm giảm đau lưng của bệnh nhân, thì có thể thực hiện thủ thuật này đến ba lần mỗi năm. Tuy nhiên, nếu lần tiêm đầu tiên không có hiệu quả giảm đau thì không nên tiêm lại.

Bệnh nhân cần theo dõi cơn đau trong nhật ký để bác sỹ biết được hiệu quả của mũi tiêm. Việc theo dõi mức độ đau rất hữu ích để bác sĩ biết được hiệu quả của mũi tiêm và cho bệnh nhân làm các xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán nguyên nhân đau lưng.

BIẾN CHỨNG

Tiêm thấm khớp liên mấu là 1 thủ thuật nguy cơ thấp. Biến chứng hiếm khi xảy ra sau, chúng có thể là:

-Dị ứng, thường là dị ứng với thuốc cản quang X-quang hoặc steroid; hiếm khi dị ứng với thuốc gây tê tại chỗ

-Chảy máu, biến chứng này hiếm gặp, chảy máu thường gặp hơn ở những bệnh nhân có rối loạn đông máu tiềm ẩn.

-Nhiễm trùng. Nhiễm trùng nhẹ xảy ra < 1% đến 2% trong tổng số các ca tiêm. Nhiễm trùng nặng hiếm gặp, xảy ra ở 0,1% đến 0,01% các ca tiêm.

-Triệu chứng đau trở nên trầm trọng hơn

-Cảm giác khó chịu tại vị trí tiêm

BS. Trương Văn Trí dịch

Nguồn:

Danh T. Le, Facet Joint Injection, 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK572125/

SRG radiology, Facet Joint Injection, https://srgmri.co.nz/radiology-services/interventional-services/facet-joint-injections/